Gardane som ligg her nede ved fjorden og oppetter dalen er vanlege vestlandsgardar som har nytta seg av eit ressursgrunnlag som spenner vidt, frå fjorden til fjellet. I tillegg har bøndene i Gudvangen gjennom lengre tider livnært seg på alternative måtar som følgje av plasseringa staden fekk i høve til postruta mellom Bergen og Oslo. Då denne postruta vart opna på 1600-talet vart det bygd gode vegar som batt Gudvangen og Voss i hop. Behovet for handel og gjestgiveri oppstod difor raskt. Då jernbana mellom Bergen og Voss opna i 1883, oppstod det ei merkbar auke i denne trafikken som la grunnlaget for at reiselivet i Gudvangen vart ei viktig næring.

Reiselivet er framleis ei stor næring for lokalsamfunnet. I dag vert det mellom anna satsa stort på etablering av eit opplevingstilbod tufta på ein vikingby bygd av rekonstruksjonar i sentrum av Gudvangen.

Dette området er i stadig endring, der rennande vatn saman med stein, jord- og snøskred er den viktigaste faktoren som formar fjordlandskapet. Dei store skredviftene, som er restar etter ras oppover dalen, er og eit framtredande element som syner at dalen er i stadig endring som følgje av pågåande geologiske prosessar.

I Nærøydalen kan du sjå mange fossefall. Dei største fossane har vatn heile året og er kjende attraksjonar. Av desse er Sivlefossen, inst i Nærøydalen ved Stalheim, den høgste fossen i fritt fall. Nede i Gudvangen i aust ser du Kjelfossen, som til saman fell 840 meter i etappar. Fossen skal ha fått namn etter at ei budeie mista ystekjelen sin utfor fossen. Ifylgje segna hadde ho sett kjelen frå seg i elva, men la ikkje merke til at vatnet steig. Såleis enda det med at kjelen flaut opp og følgde med utfor fjellkanten.

Med i bygda høyrer gardane Ramsøy, Gudvangen, Skjerpi, Hemri, Hylland og Solbjørgo. Frå 1800-talet har bygda vore kjend for tettstaden ved kaia, med sine overnattingsmoglegheiter, skysstasjon og handel.